نمونه پروژه ها
«بررسی اثرات اجتماعی و اقتصادی هدفمندسازی یارانهها در سنندج»
این پروژه به بررسی آثار اجرای طرح هدفمندسازی یارانهها بر زندگی مردم شهر سنندج اختصاص داشت. برای این کار، نظرها و تجربههای افراد مختلفی از جمله معلمان، کارمندان، پزشکان و شهروندان سنندجی جمعآوری شد تا تصویر واقعیتری از شرایط پس از اجرای طرح به دست آید. تمرکز پروژه بر این بود که روشن کند این طرح چگونه بر جنبههای مختلف زندگی مردم از جمله سلامت، رفاه مالی و شرایط اجتماعی آنها اثر گذاشته است. نتایج نشان داد که با وجود برخی دستاوردهای مثبت مثل کاهش مصرف انرژی و افزایش توجه خانوادهها به آموزش فرزندان، بیشتر اثرات این طرح منفی بوده است. بسیاری از خانوادهها در تأمین هزینههای زندگی دچار مشکل شدند، توانایی خرید یا اجاره مسکن کاهش یافت و میزان مصرف مواد مخدر در جامعه بالا رفت. همچنین، احساس امنیت روانی و رضایت از زندگی در بین مردم کمتر شده بود. این مسائل ناشی از ضعف در برنامهریزی و بیتوجهی به پیامدهای اجتماعی و سلامت این طرح بود. در پایان، این پروژه پیشنهاد کرد که طرح هدفمندسازی یارانهها نیازمند بازنگری اساسی است. یارانهها باید به شکل دقیقتری به گروههای کمدرآمد تعلق بگیرد، از تولیدکنندگان داخلی حمایت شود و سلامت مردم بهعنوان اولویت اصلی در نظر گرفته شود. چنین رویکردی میتوانست نابرابریها را کاهش داده و تأثیرات منفی اجرای طرح را به حداقل برساند.
«ارزیابی اثربخشی برنامه ارتقاء درک شخصی از ظرفیتهای فردی-اجتماعی بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در تبریز»
این پروژه با هدف بررسی تأثیر برنامه «ارتقاء درک شخصی از ظرفیتهای فردی-اجتماعی» بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در شهر تبریز انجام شد. زنان سرپرست خانوار به دلیل ایفای نقشهای متعدد و مواجهه با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و روانی، از آسیبپذیرترین اقشار جامعه محسوب میشوند و اغلب با استرس و اضطراب بالا و کیفیت زندگی پایین مواجه هستند. پژوهش حاضر با رویکرد توانمندسازی و ارتقاء سلامت، به دنبال آن بود که با افزایش درک این زنان از تواناییهای خود، امکان بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی آنها را بررسی کند. مطالعه به صورت مداخلهای و با طرح پیشآزمون-پسآزمون همراه با گروه کنترل انجام گرفت. شرکتکنندگان زنان ۳۰ تا ۵۴ ساله سرپرست خانوار ساکن تبریز بودند که از مراکز بهداشتی به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزارهای استاندارد برای سنجش کیفیت زندگی، سلامت روان، حس انسجام، خودکارآمدی، عزت نفس و استرس درکشده به کار رفت. برنامه مداخلاتی در سه سطح ادراکپذیری، مدیریتپذیری و معناداری طی سه جلسه اجرا شد و ارزیابیها در سه بازه زمانی (قبل، سه ماه و شش ماه بعد از مداخله) انجام گرفت. نتایج نشان داد که زنان سرپرست خانوار در آغاز مطالعه سطح پایینی از حس انسجام و کیفیت زندگی و سطح بالایی از استرس را تجربه میکردند. پس از اجرای مداخله، تفاوت معناداری در هیچیک از متغیرهای مورد بررسی بین گروه کنترل و مداخله مشاهده نشد. این یافتهها نشان میدهد که مداخلات کوتاهمدت فردی برای بهبود سلامت روان و کیفیت زندگی این زنان کافی نیست و به دلیل وجود تعیینکنندههای اجتماعی متعدد، نیاز به مداخلات چندوجهی و پیگیرانه در سطوح فردی، خانوادگی و سیاستگذاری وجود دارد تا بتوان تغییرات مثبتی در شرایط زندگی این گروه ایجاد کرد.
«ارزیابی اثرات طرح شهید رجایی بر سلامت و کیفیت زندگی سالمندان روستایی شهرستان پیرانشهر»
این پروژه به بررسی اثرات اجرای طرح "شهید رجایی" بر وضعیت سلامت سالمندان روستایی در شهرستان پیرانشهر پرداخته است. در این بررسی، اطلاعات همزمان از طریق پرسشنامههای مختلف و گفتوگو با افراد سالمند و کارشناسان جمعآوری شد. طرح مذکور، خدماتی مانند کمکهزینه معیشت و پشتیبانی اجتماعی را برای سالمندان کمدرآمد روستایی در نظر گرفته بود. هدف این بود که مشخص شود آیا این خدمات توانستهاند در بهبود کیفیت زندگی، سلامت عمومی، و حمایت اجتماعی سالمندان نقشی مثبت ایفا کنند یا خیر. نتایج پروژه نشان داد که سالمندانی که از خدمات طرح شهید رجایی بهرهمند بودند، در برخی زمینهها مانند سلامت اجتماعی و کیفیت زندگی وضعیت بهتری داشتند. اما در عین حال، مشکلاتی مثل پایین بودن میزان مستمری، ناهماهنگی در ارائه خدمات، و بیپاسخ ماندن برخی نیازهای سالمندان نیز وجود داشت. سالمندان خارج از پوشش این طرح، با چالشهای بیشتری در حوزههایی مثل فشار خون، دیابت، اضطراب و افسردگی روبرو بودند. این تفاوتها نشان میداد که حمایت هدفمند میتواند برخی از مشکلات سالمندان را کاهش دهد. در پایان این پروژه پیشنهاد کرد که اجرای بهتر و هماهنگتر خدمات طرح شهید رجایی، توجه ویژه به نیازهای متنوع سالمندان و افزایش مستمریها میتواند کارایی این برنامه را به شکل چشمگیری افزایش دهد. همچنین، مشارکت سالمندان و متخصصان در بهبود و بازطراحی طرحها میتواند به تصمیمگیریهای مؤثرتر و کارآمدتر کمک کند. این پروژه بر اهمیت توجه به جنبههای اقتصادی و اجتماعی در کنار خدمات بهداشتی برای ارتقای سلامت سالمندان تأکید داشت.
«طراحی و ارزیابی برنامه مراقبت حمایتی در منزل برای سالمندان تنها با بهرهگیری از شبکه اجتماعی همدم در گرگان»
این پروژه با هدف طراحی، اجرا و ارزیابی برنامهای برای مراقبت حمایتی در منزل، ویژه سالمندان تنها در شهر گرگان انجام شد. در این طرح، یک شبکه اجتماعی آنلاین به نام «همدم» ایجاد شد که در آن، سالمندان میتوانستند نیازهای روزمره خود را بیان کنند و دیگر سالمندان داوطلب، در صورت توان، به آنها کمک میکردند. این کمکها در چهار زمینهی اصلی شامل حمایتهای روانی، اطلاعاتی، ارتباطی و ابزاری صورت گرفت. هدف اصلی از اجرای این برنامه، بهبود کیفیت زندگی، کاهش احساس تنهایی، و تقویت سلامت عمومی سالمندان تنها بود. یافتهها نشان داد که شرکت در این برنامه باعث کاهش معنادار احساس تنهایی، افزایش کیفیت زندگی، بهبود سلامت عمومی و ارتقاء سطح حمایت اجتماعی در بین سالمندان شرکتکننده شد. همچنین، توانایی خودمراقبتی و گسترش شبکههای اجتماعی نیز در میان گروه مداخله بهبود یافت. با وجود این، برخی از متغیرها مانند سلامت عمومی و شبکه اجتماعی تفاوت آماری مشخصی با گروه کنترل نداشتند. بررسیهای کیفی نیز نشان داد که مشارکت در این برنامه باعث ایجاد حس مفید بودن، افزایش مهارتهای فردی، و ارتقاء روابط اجتماعی سالمندان شد.
در نهایت، پروژه نشان داد که استفاده از ظرفیت خود سالمندان برای حمایت از یکدیگر، بهویژه از طریق ابزارهایی مانند شبکههای اجتماعی، میتواند راهحلی کمهزینه، مؤثر و قابلاجرا برای بهبود وضعیت زندگی سالمندان تنها باشد. این رویکرد، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای عملی و روانی سالمندان، باعث افزایش تعاملات اجتماعی و کاهش وابستگی آنها به سیستمهای رسمی پرهزینه میشود. این تجربه میتواند الگویی برای سیاستگذاریهای آینده در حوزه خدمات اجتماعی و سلامت سالمندان باشد.